De RES was alleen bedoeld voor de plannen voor duurzame opwek op land tot 2030, volgend uit de landelijke afspraken in het klimaatakkoord. De plannen voor na 2030 zijn afhankelijk van de landelijke plannen voor de toekomstige energiestructuur.

In de RES staat een aanvullende ambitie van 0,2 TWh boven op de elektriciteitsdoelstelling van 2,0 TWh. Deze ambitie moet gerealiseerd worden met innovatieve technieken. Zo kunnen we de regionale innovatieve kracht benutten en versterken.

Die ambitie biedt ook zicht op werkgelegenheid voor langere termijn. Denk bij innovatieve projecten bijvoorbeeld aan energieleverende gevels, transparante panelen op overkappingen, transparante zonnepanelen bij fruittelers, waterkracht, opslagtechnieken en drijvende zonnepanelen op water.

Verbinden en challenges organiseren

Het is belangrijk om verbindingen te leggen tussen bedrijven en organisaties met vraag naar en aanbod van experimentele oplossingen en door ‘challenges’ te organiseren. Dit gebeurt via het bestaande platform van de Stichting Brabant Geeft Energie, en in samenwerking met Biovoice, de BOM en REWIN. Ook potentiële opdrachtgevers (als woningcorporaties, en vastgoedeigenaren) wordt gevraagd om budget te reserveren voor innovatieve opdrachten en investeerders, zoals banken, om investeringsproducten aan te bieden.

De RES is een document waarmee de energieregio West-Brabant de opgaven uit het Klimaatakkoord voor 2030 uitwerkt. Met de RES zorgen we tegelijkertijd voor een hechte samenwerking binnen de regio. Daardoor kunnen we ons goed voorbereiden op gezamenlijke energieprojecten die uit de RES ontstaan. Het is belangrijk dat we bij het vormen van de RES ook andere partijen betrekken, zoals ondernemers, inwoners en organisaties. Tijdens het maken van de RES staan we voor keuzes, waarvoor er vanuit verschillende hoeken genoeg draagvlak nodig is.

Als energieregio samen duurzame energie opwekken

Het maken van een RES is één van stappen die volgt uit het Klimaatakkoord. Samen hebben we besloten dat alle energieregio’s met elkaar zorgen voor een opwek van 35 TWh op land in 2030. De RES geeft ook aan wat het aanbod van duurzame warmtebronnen en de warmtevraag van de gebouwde omgeving is. Dit is essentieel, want het heeft gevolgen voor de  benodigde opslag en energie-infrastructuur.

Daarnaast is er afgesproken dat er een goede verdeling van deze duurzame warmtebronnen ontstaat. Deze afspraken worden verder vormgegeven door regionale overheden (gemeenten, waterschappen en provincie).

De RES beweegt mee met ontwikkelingen en inzichten 

De RES wordt om de 2 jaar aangepast, zodat we kunnen inspelen op ontwikkelingen, nieuwe inzichten en technologische innovaties.

Nederland wil zich natuurlijk aan de internationale klimaatafspraken houden. In 2015 tekenden we daarvoor al het akkoord van Parijs. De energietransitie is één van de belangrijke opgaven van de komende tijd, kunnen we lezen in het regeerakkoord. In de Klimaatwet staat het doel om 49 procent minder CO2 uit te stoten in 2030 ten opzichte van 1997. In 2050 moet dit zelfs 95 procent minder zijn.

Alle 30 regio’s leveren hun concept in bij het Rijk

Dit kunnen we als land alleen samen bereiken – de energieregio’s spelen dus een zeer belangrijke rol. Het doel is dat alle 30 energie-regio’s met elkaar de landelijke opgave van 35 TWh invullen.

Wat als we er niet uit kunnen komen?

Lukt dit niet, dan moet het restgetal door de 30 regio’s onderling verdeeld worden. Als de regio’s niet zelf tot een verdeling komen zal een landelijke verdeling worden toegepast. Met andere woorden, de energieregio’s kunnen nu zelf keuzes maken vanuit samenwerking en mogelijkheden. Wat gebeurt er als er geen RES ontstaat? Dan zal het Rijk keuzes gaan maken, die direct op de regio’s van invloed zijn. Een nauwe samenwerking bij het vormen van de RES is dus erg belangrijk.

In de RES 1.0 zetten we vol in op het energie opwekken via zon op dak. Dat betekent dat er vooral veel zonnepanelen op daken bij gaan komen. Bij 8 gemeenten zijn er plan voor zonnevelden, die dan goed in het landschap moeten passen. We wekken al veel energie op via wind. Er staan nu 130 windmolens in onze regio en tot 2030 komen daar zo’n 10 molens bij.

Hoe gaat zon en wind ingepast worden in West-Brabant? We kijken in West-Brabant hoe we zorgvuldig gebruik kunnen maken van de ruimte. We kiezen in de RES 1.0 voor een kleine uitbreiding van bestaande windenergie. We hebben namelijk al veel windmolens, er staan al ruim 130 windmolens in de regie. In de RES 1.0 komen er tot 2030 zo’n 10 windmolens bij.

We gaan namelijk maximaal inzetten op zonne-energie op dak. Dat betekent dat er veel zonnepanelen bij zullen worden geplaatst op daken. Ook zijn er plannen voor een beperkt aantal zonnevelden. Hoe gaan we om met duurzame warmte? We willen vooral energie besparen door isolatie en technische oplossingen. We verwachten een grotere rol voor warmtenetten in 2050. Er is nog veel onzeker over de beschikbaarheid van duurzame warmtebronnen. Daar gaan we in het komende jaar onderzoek naar doen.

De uitvoering van de RES vindt vooral lokaal plaats onder regie en verantwoordelijkheid van individuele gemeenten. Maar we blijven ook regionaal en met stakeholders (belanghebbenden) samenwerken. Zo is er met stakeholders gewerkt aan zogeheten publiek-private ‘RES-deals’ om de uitvoering van de RES te versnellen en mogelijk te maken.

Op de volgende onderwerpen is een RES-deal gesloten:

• Lokaal eigenaarschap
• Regionale warmte infrastructuur
• Energieke Innovaties.

Zoals je weet, is de RES niet in steen gegoten. De overheden blijven op regionaal niveau samenwerken en afstemmen bij de uitvoering en uitwerking van RES 2.0. Want de opgave houdt niet op bij de gemeente grens. Waarom blijft die regionale samenwerking belangrijk?

• Er is nog steeds overleg nodig, bijvoorbeeld afstemming over de netcapaciteit.
• Er zijn keuzes te maken over de inzet van bovenregionale warmtebronnen en de ontwikkeling van netten.
• Er is samenwerking nodig met stakeholders.

Energietransitie is veel werk voor gemeenten – door samenwerking kunnen gemeenten elkaar op bepaalde onderdelen ondersteunen.

Nederland is voor het maken van een RES opgedeeld in 30 energieregio’s of RES-regio’s. Elke energieregio heeft de opdracht om een RES op te stellen. De regio’s zijn gevormd op basis van bestaande samenwerkingsverbanden. Meer informatie over over de andere regio’s is te vinden op de website van het Nationaal programma RES.

Er wordt nu gewerkt aan de TransitievisieWarmte. Dat is een beleidsdocument dat een eerste richting geeft aan de aanpak van het isoleren en aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Iedere gemeente moet voor het einde van 2021 een transitievisie warmte hebben vastgesteld. Op momenten dat het voor jou logisch is, kun je natuurlijk alvast je woning verbeteren. Vaak is isoleren een goede eerste stap. Gemeenten hebben ook regelingen om je te ondersteunen bij het verduurzamen van je woning.

Iedereen kan meedoen

In het Klimaatakkoord wordt gesproken over het streven om te zorgen dat van alle nieuwe duurzame energie 50% lokaal eigendom wordt. Dit betekent dat mensen in de omgeving de kans krijgen om eigenaar te worden van een zon-of wind project. Dat kan op verschillende manieren, via fondsen, door aandelen te kopen of door samen eigenaar te worden via bijvoorbeeld een energiecooperatie.

Hoe wordt dit aangemoedigd?

Het streven is dus dat bij wind- en zonprojecten op land 50 % eigendom is van de lokale omgeving. Die 50% is juridisch niet af te dwingen. Het is daarom belangrijk dat gemeenten in hun beleid een verplichting opnemen aan initiatiefnemers om zich maximaal in te spannen om draagvlak te werven, waarbij we streven naar financiële participatie.

• Er is een Energiefonds om namens de omgeving als medefinancier te investeren
• Er is een Ontwikkelfonds in oprichting. Dit fonds ondersteunt initiatiefnemers door voorfinanciering van ontwikkelkosten van een duurzaam project en met professionele expertise.

Ook is er samen met lokale afdelingen van ZLTO en VNO-NCW een regionaal Versnellingsteam Zon op bedrijfsdaken ingesteld. Deze ondersteunt -samen met gemeenten- een gebiedsgerichte aanpak voor agrarische bedrijven en bedrijventerreinen.

Hoe is er omgegaan met de inbreng van inwoners?

Hoe hebben inwoners eigenlijk kunnen meedenken over de totstandkoming van de RES? Er is vanuit de energieregio een enquete en een online research community uitgezet. Daarnaast heeft iedere gemeente op zijn eigen manier het gesprek met de inwoners over de energietransitie gevoerd. Al die resultaten zijn gebundeld. Hierdoor weten we dat bijna iedereen op de hoogte is van de energietransitie. Veel mensen maken zich zorgen over de betaalbaarheid ervan. Ze verwachten van de gemeente dat die wegwijst en stimuleert, zodat iedereen mee kan doen.

Ons energienet is aangelegd om te voorzien in de vraag naar energie. Nu moet dit net in fors tempo gaan voorzien een groot aanbod van duurzaam opgewekte elektriciteit. Dat vraagt om een grotere netcapaciteit. Dit heeft invloed op de mogelijkheden in West-Brabant. Er is een tekort aan transport (transportschaarste) voor bepaalde stations. Ook de capaciteit op het landelijke net van Tennet is ook een beperkende factor. Het betekent dat nieuwe aanvragen voor grootschalige initiatieven op een wachtlijst komen.